بهترین شانه و تراکم فرش کدام است؟

یکی از سؤال‌هایی که خریداران فرش هنگام خرید فرش در ذهنشان شکل می‌گیرد این است که  فرش چند شانه  بهتر است، یکی دیگر از این سؤال‌ها این است که کدام فرش ماشینی بهتر است و تفاوت میان شانه و تراکم در چیست. در این مقاله تصمیم داریم به این سؤال‌ها پاسخ بدهیم.

قطعاً در هنگام خرید زمانی که فروشنده مشغول به معرفی فرش‌هاست کلمه شانه و یا تراکم را در کنار عددهایی مانند ۷۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شنیده‌اید، شاید برایتان این سؤال پیش آمده که منظور از شانه و تراکم چیست. در زیر به این سؤال پاسخ خواهیم داد.

شانه فرش

شانه به تعداد گره‌هایی میگویند که در هر مترمربع از عرض فرش وجود دارد به عنوان مثال اگر بگویند فرشی ۷۰۰ شانه است منظور این است که در هر متر مربع از این فرش که از عرض آن محاسبه می‌شود ۷۰۰ گره وجود دارد.
به طور کلی فرش از نظر شانه به ۴ دسته تقسیم می‌شود که عبارت است از فرش ۵۰۰ شانه، فرش ۷۰۰ شانه، فرش ۱۰۰۰ شانه و فرش ۱۲۰۰ شانه.

تراکم فرش

تراکم طولی فرش نیز مانند شانه است، به تعداد گره‌هایی که در هر متر مربع از طول فرش وجود دارد تراکم طولی فرش میگویند. به عنوان مثال زمانی که می‌گویند فرش دارای ۲۵۵۰ تراکم است یعنی در هر متر مربع از این فرش ۲۵۵۰ گره وجود دارد.

در ابتدای دهه ۷۰ شمسی در کاشان، اولین فرش‌های ماشینی‌ای که بافته می‌شد ۳۵۰ و ۳۲۰ شانه بود که دستگاه های آن توسط دو شرکت واندویل و تکسیما تولید می‌شد اما با پیشرفت دستگاه‌های فرش بافی و با گذشت زمان فرش‌هایی با تراکم ۴۴۰، ۵۰۰، ۷۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شانه نیز بافته شد و اکنون مقدار تراکم‌هایی که در بازار فرش وجود دارد عبارت‌اند از تراکم ۶۰۰، ۷۰۰،  ۸۰۰،  ۱۰۰۰،  ۱۷۰۰،  ۲۰۰۰،  ۲۵۵۰،  ۲۷۰۰، ۳۰۰۰ و ۳۶۰۰٫.
جالب است بدانید گاهی اوقات به جای تراکم فرش از واژه چگالی فرش استفاده می‌کنند البته این واژه کمتر به گوش می‌خورد.

چگونه شانه و تراکم فرش را محاسبه می‌کنند؟

تراکم فرش که یکی از علت‌های افزایش قیمت یک فرش است اندازه گیری آن بسیار راحت است. برای این کار باید به پشت فرش نگاه کنید ابتدا با کمک یک خط کش ۱۰ سانت از طول فرش را اندازه گیری و علامت گذاری کنید سپس تعداد رج یا گره‌های بین این ۱۰ سانت را بشمارید اگر تعداد گره‌ها ۵۰ تا باشد تراکم این فرش ۱۰۰۰ است، اگر تعداد گره‌ها ۶۰ باشد تراکم این فرش ۱۲۰۰ است قابل ذکر است که به علت این که دستگاه‌های بافت با هم متفاوت است امکان دارد روش محاسبه تراکم نیز متفاوت باشد روشی که ذکر شد برای دستگاه‌های ۵۰۰ بافندگی است.

در برخی از فرش‌ها سه پود در هر رج یا گره استفاده می‌شود که برای محاسبه این نوع از فرش‌ها تعداد گره‌های هر متر در ۳ ضرب می‌شود. به عنوان مثال فرش ۷۰۰ شانه با تراکم ۱۲۰۰ تراکمش ۷۰۰ می‌باشد اما چون سه ردیف نخ در بافت این فرش استفاده شده، تراکم آن را با غدد بزرگ‌تر بیان می‌کنند. روش دیگری نیز برای تشخیص تراکم فرش وجود دارد در این روش اگر میگویند فرشی ۱۰۰۰ شانه است یعنی باید در ۱۰ سانتی متر از فرش تعداد ۱۰۰ گره وجود داشته باشد.
بین اندازه گیری تراکم یک فرش و شانه آن یک تفاوت اساسی وجود دارد و آن این است که برای محاسبه تراکم در نصف فرش محاسبه می‌شود و آن را در ۳ ضرب می‌کنند تا تراکم اصلی به دست بیاید و برای محاسبه شانه این مقدار در هر متر مربع محاسبه می‌شود.

یک نکته: به علت این که فشردگی بافت و فاصله بین هر گره بسیار کم است، شمردن گره باید با دقت بسیار زیادی انجام شود زیرا حتی یک اشتباه کوچک در یک سانتی متر خطای ما را ۱۰۰ برابر می‌کند چون تعداد گره‌ها ضرب در ۱۰۰ می‌شود.

چند پیشنهاد برای خرید فرش با شانه و تراکم مناسب

آن دسته از افرادی که عادت دارند همیشه بر روی فرش بنشینند و از مبلمان استفاده نمی‌کنند قطعاً به دنبال فرش‌های نرم‌تر و مرغوب‌تر می‌گردند. به این افراد پیشنهاد می‌شود از فرش ۷۰۰ شانه استفاده کنند.
اگر از آن دسته افرادی هستید که زیبایی فرش بیش از راحتی آن برایتان اهمیت دارد پیشنهاد می‌کنیم از فرش‌های ۱۰۰۰ شانه و یا ۱۲۰۰ شانه استفاده کنید به دلیل این که این فرش‌ها به علت تراکم بالایی که دارند ریز بافته می‌شوند و این امر موجب می‌شود که آن فرش بسیار زیبا به نظر برسد.

در ادامه برای این که بیشتر با این مفهوم آشنا شوید به مقایسه فرش ۷۰۰ شانه و ۱۰۰۰ شانه می‌پردازیم.

فرش ۷۰۰ شانه

هر چند که امروزه فرش‌هایی با تراکم  و شانه بالاتر وجود دارد اما با وجود این فرش‌ها همچنان تقاضا برای تولید و عرضه فرش‌های ۷۰۰ شانه نیز زیاد است زیرا بعضی از افراد بیش از ظرافت و زیبایی فرش به ضخامت آن توجه می‌کنند همچنین قابل ذکر است که قیمت فرش‌های ۷۰۰ شانه کمتر از فرش‌های ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ شانه است و این موضوع باعث می‌شود که خریداران زیادی را به خود جلب کند. هر چه عدد تراکم و شانه فرش پایین‌تر باشد ضخامت آن بیشتر می‌باشد، به عنوان مثال اگر فرشی ۱۰۰۰ شانه باشد ضخامت آن بیشتر از فرش ۱۲۰۰ شانه است و فرش ۷۰۰ شانه نیز ضخامت بیشتری به نسبت هر دو آن‌ها دارد.

فرش ۱۰۰۰ شانه

این نوع فرش از فرش‌هایی است که بین ایرانیان بسیار محبوب است زیرا قیمت آن بین فرش ۷۰۰۰ شانه و فرش ۱۲۰۰ شانه است یکی از ویژگی‌های فرش ۱۰۰۰ شانه ریز بافتی آن است این فرش‌ها نسبت به فرش‌های ۷۰۰ شانه و ۵۰۰ شانه بافت ریزتری دارند. ریز بافتی آن‌ها موجب می‌شود تا آن‌ها شباهت زیادی با فرش‌های دست بافت داشته باشند این موضوع در مورد فرش‌های ۱۲۰۰ شانه نیز صدق می‌کند. به این نوع فرش‌ها که از نظر ظاهری شباهت زیادی با فرش‌های دست بافت دارند را فرش‌های دست بافت گونه میگویند.

لطافت و دوام فرش ۷۰۰ شانه بهتر است یا ۱۰۰۰ شانه؟

به صورت کلی هر دو این فرش‌ها به علاوه فرش ۱۲۰۰ شانه از لحاظ جنس نخ و نوع بافت تقریباً کیفیت برابری دارند بنابراین می‌توان گفت که فرش ۷۰۰ شانه با فرش ۱۰۰۰ شانه از نظر دوام با هم یکسان هستند و تفاوتی ندارند؛ اما از نظر نرمی و لطافت فرش‌هایی که تراکم بیشتر و ضخامت کمتری دارند لطیف‌تر و نرم‌تر هستند از این رو فرش‌های ۱۰۰۰ شانه نرم‌تر و لطیف‌تر از فرش‌های ۷۰۰ شانه هستند.

فرش‌های ۷۰۰ شانه زیباتر هستند یا فرش‌های ۱۰۰۰ شانه؟

فرش‌های ۱۲۰۰ شانه و ۱۰۰ شانه ریز بافت هستند و شباهت زیادی به فرش‌های دست بافت دارند به گونه‌ای که آن‌ها را فرش دست بافت گونه می‌نامند به همین دلیل این فرش‌ها زیبای بیشتری نسبت به فرش‌های ۷۰۰ شانه دارند و دیدگان را به خود جذب می‌کند.